Inleiding.

In juli viert de Kerk het feest van de Heilige Thomas, apostel. N.a.v. deze feestdag maken we van de gelegenheid gebruik om deze bijzondere heilige eens in het licht te zetten, die (onterecht) de geschiedenis is ingegaan als de ongelovige Thomas.

Thomas is onder de andere apostelen bekend, omdat hij aanvankelijk niet geloofde in de verrijzenis van Jezus. Dit ongeloof vervloog echter toen Christus hem en de overige apostelen verscheen een week na Pasen (Joh 20,24-29). Zijn gebrek aan geloof geeft de Heer de gelegenheid ons uit te nodigen ons geloof te versterken, dat zijn vaste punt heeft in het historische feit van de verrijzenis van Christus.
Naast deze passage spreekt de evangelist Johannes nog tweemaal over Thomas, steeds in een korte dialoog (Joh. 11,16 en Joh 14,5).

Ook bestaan er diverse apocriefe geschriften die aan Thomas zijn toegeschreven. De Apocalyps van Thomas, het Thomas-evangelie en de Handelingen van Thomas. Deze geschriften worden door de kerk echter niet als authentiek erkend.

De ‘ongelovige’ Thomas.

We kunnen de naam Thomas bijna niet uitspreken zonder er de titel ‘ongelovige’ voor te zetten. Dit heeft hij te danken aan de ‘beroemde’ passage uit het Johannes-evangelie, waar thomas dan ook het eerste credo, ‘Mijn Heer en mijn God!’, uitsprak:

”Thomas, een van de twaalf, ook Didymus genaamd, was er niet bij toen Jezus kwam. De andere leerlingen vertelden hem: ‘We hebben de Heer gezien.’ Maar hij zei: ‘Ik wil zijn handen zien, met de gaten van de spijkers erin; ik wil ze met mijn vingers voelen. Ik wil met mijn hand de opening in zijn zijde voelen. Anders geloof ik niet.’
Acht dagen later waren de leerlingen weer bijeen, en nu was Thomas erbij. Hoewel de deur op slot was, kwam Jezus. Ineens stond Hij in hun midden en zei: ‘Vrede!’ Vervolgens richtte Hij zich tot Tomas: ‘Kijk maar, hier zijn mijn handen; kom nu maar met je vinger. En kom met je hand om de opening in mijn zijde te voelen. Wees niet langer ongelovig, maar gelovig.’ Hierop zei Tomas: ‘Mijn Heer! Mijn God!’ Jezus zei: ‘Omdat je Me gezien hebt geloof je. Gelukkig zij die zonder gezien te hebben toch tot geloof komen.”

Uiteindelijk springt Thomas met zijn uitgesteld geloof de andere apostelen nog over het hoofd.
Want is het je niet opgevallen dat nergens in het Evangelie vermeld staat dat Thomas ook echt zijn vinger in de wonden van Jezus stak? (Hoewel kunstenaars het wél zo afbeelden.) Het is ook niet meer belangrijk: van de bijzaak (de vinger in de wonden kunnen leggen) stoot hij meteen door naar de hoofdzaak: Christus erkennen, niet alleen als mens, maar ook als God. ‘Mijn Heer en mij en God’. Thomas ziet de mens Jezus en hij belijdt wat hij niet ziet: de godheid van Jezus

Thomaschristenen.

De heilige Thomas wordt ook wel eens ‘de apostel van India’ genoemd. Volgens de overlevering trok Thomas na Pinksteren de wijde wereld in. Hij zou het evangelie hebben gepredikt onder de Parthen, de Meden en de Perzen. Thomas zou als martelaar in Edessa gestorven zijn. In India zou hij koning Gundaphar hebben bekeerd. Syrische tradities zeggen dat hij in India gestorven is. Vandaar dat oudchristelijke Indiërs (Indiërs die reeds lang christen waren voor de missionering vanaf de 16de eeuw) uit ook wel ‘Thomaschristenen’ worden genoemd. Deze gelovigen zijn verdeeld in twee groepen, katholieken en orthodoxen. Beide stammen af van de Assyrische, nestoriaanse Kerk. Ten gevolge van de Portugese kolonisatie zochten zij vanaf 1653 aansluiting bij de Katholieke Kerk van de Syrische ritus en bij de Syrisch-Jacobieten.

De heilige Thomas stierf in 72 n.Chr de marteldood. Vandaar dat hij wordt meestal afgebeeld met een boek (als apostel) en een speer waarmee hij volgens de overlevering werd gedood. Hij ligt begraven in de Indiase stad Chennai, waar de rooms-katholieke basiliek van het nationaal heiligdom van Sint-Thomas staat. Deze is gebouwd op het vermeende graf van de apostel.