Om deze vraag goed op te beantwoorden moeten we even in herinnering brengen wat een sacrament is (lees eventueel ook de catechese over de sacramenten. Een sacrament is het zichtbare (en vaak ook tastbare) teken van het heil dat God ons aanbiedt. In die zin is Jezus Christus het alleerste sacrament. Jezus is het sacrament van God omdat Hij door zijn woorden en daden het heil van God in deze wereld aankondigde en voltrok.
Met het sacrament van de ziekenzalving zet de Kerk het werk van Christus in deze wereld verder. Wie het evangelie leest die merkt al gauw dat Jezus veel aandacht had voor zieke en lijdende mensen. Jezus treedt er op als geneesheer van lichaam en ziel. Hij gaat zelfs een stap verder wanneer Hij zicht met die lijdende mens vereenzelvigt: “Al wat gij niet voor een van deze geringsten hebt gedaan, hebt gij ook voor Mij niet gedaan” (Mt. 25,45).
In haar aandacht en zorg voor de zieke treedt de Kerk in de voetstappen van Jezus en vervult zij de opdracht die haar is toevrtrouwd: “Genees zieken, wek doden op, reinig melaatsen en drijf duivels uit (Mt. 10,8). Op deze manier zij Jezus’ zending in deze werled verder. Door het sacrament van de ziekenzalving wil zij het leven van de zieke en het leven in God met elkaar verbinden.
Jezus’ zorg voor zieken concentreert zich in de Kerk in één van haar zeven sacramenten: de ziekenzalving. Met dit sacrament wij zij hen sterken die door ziekte beproefd worden. Dat kunnen zieken zijn die in onmiddelijk levensgevaar verkeren, zieken of ouderen die naar hun levenseinde toegaan, mensen die voor een zware operatie staan of door ouderdom verzwakt zijn. Kortom: voor elke gelovige die ernstig ziek is.
Het is mooi om dit sacramente te vieren in de context van een liturgische gemeenschapsviering of nog beter: in de eucharistie. Daardoor wordt het sacrament bleefd in nauwe samenhang met de overgang van het lijden en de dood van jezus naar eeuwig leven. Zinvol is ook om de ziekenzalving te laten voorafgaan door een (levens)biecht.
Naast het luisteren naar de H. Schrift en het gebed staan in de ritus twee handelingen centraal: de handoplegging en de zalving van voorhoofd en handen. Hiermee wordt de bijzondere genade afgesmeekt die aan het sacrament is verbonden.
In dit sacrament ontvangent men op de eerste plaats een bijzondere gave van de heilige Geest. Men ontvangt de genade van troost, vrede en bemoediging om de moelijkheden en de beproevingen te overwinnen die een zieke ondervindt. Zij sterkt het vertrouwen en het geloof.
Door het sacrament ontvangt de ziek de genade om zijn lijden op een diep en innig niveau te verenigen met het lijden van Christus.
Dit leidt niet enkel tot het besef van Jezus’ troosetende nabijheid omdat Hij ook door de school van het lijden is heengegaan, maar voert tot een werkelijke deelname aan Jezus’ lijden en verlossingswerk. In die zin kan het offer van de zieke vruchten voortbrengen.
