Op Paasmaandag 2012 benadrukte paus Benedictus XVI in zijn Regina Coeli-audiëntie de belangrijke rol die vrouwen spelen in het evangelie bij de verschijningen van de verrezen Jezus Christus. De evangeliën vertellen ons dat de eerste getuigen van de opstanding gelovige vrouwen waren. Dit is opvallend omdat: “in die dagen, in Israël, het getuigenis van vrouwen geen officiële juridische waarde had.” nochtans “ervaren vrouwen een speciale band met de Heer, wat cruciaal is voor het praktisch leven van de christelijke gemeenschap, en dit voor altijd, in elke periode, en niet alleen aan het begin van de Kerk.”
Dit sluit nauw aan bij wat wij lezen in de Catechismus: “Gedurende het hele Oude Verbond is de zending van Maria voorbereid door die van heilige vrouwen. Geheel aan het begin staat Eva: ondanks haar ongehoorzaamheid ontvangt zij de belofte van een nageslacht dat over de Boze zal zegevieren en de belofte dat zij de moeder zou zijn van alle levenden.
Op grond van deze belofte ontvangt Sara ondanks haar hoge leeftijd een zoon. Tegen iedere menselijke verwachting in kiest God uit wat als hulpeloos en zwak wordt beschouwd, om de trouw aan zijn belofte te tonen: Hanna, de moeder van Samuel, Debora, Ruth, Judit, Ester en vele andere vrouwen.” (CKK 489)
Vijf vrouwen in de Bijbel worden uitdrukkelijk vermeld met de titel van ‘profetes van de Heer’, vier onder het Oude Verbond: Mirjam, zus van Mozes, Debora in het boek Rechters, Chulda in het tweede boek der Koningen, en de vrouw van Jesaja. Er waren ook valse profetessen, maar daar houden we ons hier op jongerlo niet mee bezig.
En dan in het Nieuwe Verbond, Hanna, die genoemd wordt in de evangeliën. We moeten ook nog wijzen op de de vier dochters van Filippus die in de Handeling van de Apostelen vermeld worden als vrouwen met de gave van profetie.
Een profetes is gewoon een vrouwelijke profeet. Net als een profeet is een profetes een persoon die door God geroepen is. Een profeet (man of vrouw) is de spreekbuis van degene die hem of haar stuurt: de profeet spreekt namens de afzender (Exodus 7,1-2). Een profeet wordt beschouwd als een ziener (1 Samuël 9,9), want God geeft hem of haar de gave van voorkennis.
God openbaart zijn geheimen aan de profeten (Amos 3,7), en een ware profetie is een initiatief van de Heilige Geest (2 Peter 1,21). 1 Korintiërs 12,28 en Efeziërs 4,11 vermelden profeten als tweede in rang na de apostelen.
Mirjam was de oudere zus van Aäron en Mozes. In een poging om de joodse bevolking te controleren, had Farao besloten dat alle joodse jongetjes moesten worden gedood. Jochebed, de moeder van Mirjam en Mozes, verborg haar baby zoon zo lang mogelijk, maar wanneer Jochebed Mozes niet langer verbergen kon, zette ze hem in een klein biezen kistje en legde het in de Nijl.
Mirjam keek naar haar kleine broertje in het riet. Op een dag baadde Farao’s eigen dochter in de rivier en vond ze baby Mozes. Ze was verrukt met de kleine baby. Mirjam greep de gelegenheid, naderde dapper de dochter van Farao en suggereerde haar dat iemand de verpleegster van de baby zou kunnen worden.
Zo kwam Mozes terug bij zijn eigen moeder. Omdat Mirjam het initiatief nam was Mozes in staat om zijn vormende jaren door te brengen met zijn eigen biologische moeder. Mirjam had Mozes gered, die op zijn beurt de Israëlieten zal redden van hun slavernij.
Als volwassene krijgt Mirjam de titel van profetes, ze leidt de vrouwen in het openbaar vieren en het aanbidden van God na de oversteking van de Rode Zee (Exodus 15:20-21).
Debora was tegelijkertijd rechter en profetes. Ze was de vierde rechter van het volk Israël (zie het boek Rechters, hoofdstukken 4 en 5).
Als een rechter van Israël had Debora een breed takenpakket waaronder zij beslissingen moest nemen over controverses, uitspraken doen, en juridische vonnissen ten uitvoer moest brengen.
Daarnaast werd een rechter ook belast met het bevrijden van het volk uit de zelf opgelegde slavernij door zich onder leiding van Gods Geest te stellen. Soms leidde de militaire actie tegen de vijanden van Gods volk.
Van alle leiders die boek Rechters vermeld staat Debora in het beste licht: ze wordt gezocht voor haar beslissingen, ze wordt eervol genoemd als “een moeder in Israël”, ze spreekt dapper voor Gods geboden, ze eert God in een lied van overwinning, en geen schandalen (te vergelijken met koning David) of morele controverses (te vergelijken met Simpson) zijn vermeld over haar.
De Kerk ziet overeenkomsten tussen de heilige maagd Maria en Debora. Ten eerste: Debora als Moeder van Israël, roept haar kinderen op om te wandelen langs de weg van de Tora. Maria is de Moeder van Jezus, die de Weg, de Waarheid en het Leven is. Maria maant eveneens de dienaren te Kana om te doen wat Jezus hen vraagt (Joh. 2:1-5). Ten tweede: Debora leidt Israël naar de overwinning in de Heer, waarbij het water het symbool of het middel van de overwinning is in het Lied van Debora. De Kerk ziet dit als een voorafbeelding van de verandering van water in wijn te Kana, waardoor het de eerste openbaring wordt van Jezus’ heerlijkheid (Joh. 2:11).
Er is ook de gelijkenis van de Heilige Geest die rust op zowel Debora als Maria. Debora is een opmerkelijk leider die beschikt over de gaven van profetie en wijsheid. Haar beslissingen resulteren in een overwinning voor Israël in de handen van een andere moedige vrouw, Jaël.
Deborah zingt in haar lofzang alle vertrouwen in God uit en beschrijft de overwinning aan de macht van God over de buitenlandse koningen.
Maria is geen rechter of profeet, noch is ze een leider in tijd van oorlog. Ze toont een soortgelijke gave van wijsheid in haar hooglied, het Magnificat, waarin eveneens de macht van God over de vijanden van Israël uitgezongen wordt. Ze is uiteindelijk veel groter dan Debora “gezegend boven alle vrouwen” en “vol van genade”.
Chulda wordt profetes genoemd in 2 Koningen 22:14-20 en 2 Kronieken 34:22-28. Ze was een tijdgenoot van de profeet Jeremia, onder het bewind van koning Josia.
Josia werd koning van Juda op de prille leeftijd van acht jaar. Hij was een rechtvaardige heerser die volgde in de voetsporen van een lange lijn van slechte koningen.
Onder leiding van zijn goddeloze voorouders, was Juda afgedaald tot afgoderij en had God vergeten. Josia deed een poging om de relatie met God te herstellen.
Hij herstelde de tempel van de Heer maar tijdens de renovatie maakte de hogepriester een verbazingwekkende ontdekking, hij vond het verloren boek van de Wet. In het boek stond een voorspelling dat het land zal vervloekt worden omwille van haar zonden en afvalligheid. De koning stuurde zijn ambtenaren naar Chulda en zij verifieert het boek en geeft een grimmige prognose.
Chulda blijft profeteren dat het goddelijk oordeel inderdaad zal komen over het land van Juda. God echter reageert met genade voor de koning omwille van zijn boete.
De echtgenote van de grote profeet is beschouwd als een profetes in Jesaja 8:3 “Daarna had ik gemeenschap met de profetes. Zij werd zwanger en bracht een zoon ter wereld. En de Heer zei: ‘Noem hem Spoedig-Roof-Buit-Nabij”.
We vinden haar in de tempel bij de Opdracht van de Heer. Lucas 2,36 getuigt: “Ook was daar de profetes Hanna, een dochter van Penuël, uit de stam Aser. Ze was hoogbejaard; na haar meisjesjaren was ze zeven jaar getrouwd geweest en daarna weduwe gebleven; nu was ze vierentachtig”.
Hanna is een profetes die getuigt van de Verlosser. Ze was erg oud en besteedde al haar tijd aan God de aanbidding van God door te vasten en te bidden in de tempel. Bij het zien van het kindje Jezus loofde ze God, en ze vertelde vol vreugde van het kind aan allen die in de gemeenschap van de Israëlieten op zoek waren naar de verlossing voor Jeruzalem.
Op 10 mei 2012 erkende Paus Benedictus XVI de liturgische cultus van de heilige Hildegard von Bingen voor de universele Kerk, in een proces van “gelijkwaardige heiligverklaring”.
Op 27 mei 2012, heeft de paus bekend gemaakt dat hij haar op 7 oktober 2012 tot de 35ste Doctor Ecclesiae zal verklaren. Ze staat algemeen bekend als de “Teutoonse profetes”.
Benedictus XVI gaf een catechese over deze profetes:
“De H. Hildegard von Bingen is een belangrijke vrouwenfiguur uit de middeleeuwen die zich onderscheidde door haar spirituele wijsheid en de heiligheid van haar leven.
Zo voelde ieder die haar hoorde, zich opgeroepen om een coherente en geëngageerde christelijke levensstijl te beoefenen. […]
Zij maakte hun harde verwijten de natuur van de Kerk te willen omvergooien, door hen eraan te herinneren dat een ware vernieuwing van de kerkgemeenschap niet zozeer verkregen wordt door verandering van structuren dan door een geest van oprechte boete en een actieve weg van bekering.
Het gaat hier om een boodschap die wij nooit zouden mogen vergeten. Roepen wij steeds de Heilige Geest aan opdat Hij in de Kerk heilige en moedige vrouwen zou opwekken zoals de heilige Hildegard van Bingen die de gaven valoriseerde die zij van God gekregen had, om zo hun kostbare en eigen bijdrage te leveren tot de geestelijke groei van onze gemeenschappen!”
(Klik hier voor de volledige tekst van de paus)
Wij sluiten af met de woorden van onze heilige Vader de Paus, die altijd hulde heeft gebracht aan de fundamentele rol van vrouwen in de christelijke kerken. Onlangs hoorden wij in ons land van groeperingen die oproepen tot ongehoorzaamheid omdat vrouwen niet tot priester kunnen worden gewijd. Dit gaat in tegen de definitieve beslissingen van het Magisterium, het Leergezag van de Kerk, zoals de zalige Paus Johannes Paulus II verklaarde. Het is een onherroepelijke verklaring dat de Kerk geen machtiging van de Heer heeft ontvangen aangaande de wijding van vrouwen. Maar we moeten dit niet beschouwen in een negatieve licht, laat ons liever na denken over de rijke plaats die vrouwen bekleden in dienst van het Evangelie:
Dit is een evident feit. Maar naast de Twaalf, – steunpilaren van de Kerk, vaders van het nieuwe Volk van God -, zijn er onder de leerlingen ook veel vrouwen gekozen. Ik kan alleen maar heel kort verwijzen naar degenen die Jezus op zijn weg is tegengekomen, om te beginnen naar de profetes Hanna; naar de Samaritaanse vrouw, de Syrofenicische vrouw, de vrouw die aan bloedvloeiing leed en de zondares die vergeving kreeg. […]
Ook wij verenigen ons met deze waardering en danken de Heer, dat Hij zijn Kerk leidt, van generatie op generatie, en zich daarbij zonder onderscheid laat helpen door mannen zowel als vrouwen die hun geloof en hun doopsel vruchtbaar weten te maken voor het welzijn van het hele Lichaam dat de Kerk is, tot groter glorie van God.”
(Klik hier voor de volledige tekst van de paus)
