De cartoon hiernaast illustreert goed wat vele mensen beweren, maar waarmee wij hoegenaamd niet akkoord kunnen gaan. Hoogtijd, zo dachten wij, om hier op Jongerlo aandacht te besteden aan deze problematiek. We zetten bondig uiteen wat nu juist de houding van de Rooms-katholieke Kerk is en waarom. We gaan daarbij op een eerlijke en intellectuele wijze in de verdediging
Feit 1: “Krachtens hun aard zelf zijn de instelling van het huwelijk en de huwelijksliefde geordend op de voortplanting en opvoeding, en zij vinden daarin als het ware hun bekroning” (Gaudium et spes 48). Het gebruik van anticonceptiva in de seksualiteitsbeleving is natuurlijk al een hele catechese op zich waard. We gaan er hier niet uitgebreid op in. Maar om het vervolg van deze catechese goede te kunnen verstaan is het toch goed even te herinneren aan het kerkelijke standpunt omtrent het gebruik van anticonceptiva en waarom ze zich daar tegen verzet. De Kerk is er altijd van overtuigd geweest dat de liefdesdaad enkel ten volle tot zijn recht komt binnen de context van een huwelijk tussen man en vrouw.
De liefde van man en vrouw mag daarenboven ook niet opgesloten blijven binnen deze relatie maar moet openstaan voor nieuw leven. De vruchtbaarheid die wezenlijk is voor het huwelijk mag niet door kunstmatige middelen worden tegengegaan.
Wedding Rings
Deze twee feiten zijn volstrekt juist (je mag ze controleren). Je zou daarom kunnen zeggen: de Kerk verbiedt condoomgebruik (feit 1) en er zijn 2,1 miljoen aids-doden (feit 2), dus de paus is een moordenaar (conclusie van feit 1 en feit 2). Zo redenren vele mensen, maar de redenering is fout.
De ligt in het oorzakelijk verband dat men legt tussen het verbod op condooms en de vele aidsdoden. In wat volgt zullen we aantonen dat de realiteit heel wat anders zegt.
Onze eerste stelling is dat een echtpaar dat de kerkelijke richtlijnen inzake seksuele moraal volgt, beschermd is tegen het HIV-virus. Unaids en de WHO gebruiken in aids-preventie de ABC-methode. Hierin staat de A voor ‘Abstain’. Wie zich onthoudt van seks, vrijwaart zich voor besmetting. De B staat voor ‘Be faithful’ (Trouw). Als je trouw blijft aan je partner die niet besmet is kan je zelf niet besmet worden. De C staat voor ‘Condom use’, vooral bij seksueel contact met een partner van wie je niet weet of die is besmet. Voor de bestrijding van aids gebruiken beide wereldorganisaties dus alvast twee principes die door de Kerk altijd al werden gepromoot: trouwe relaties en onthouding. De meeste seculiere organisaties beperken zich tot de C en delen massaal condooms uit. Terwijl A en B vooral door de kerkelijke organisaties wordt gepromoot. En deze zijn zeker zo waterdicht.
Ten tweede dienen we op te merken dat de Kerk al lang vóór alle andere wereldse organisaties het gebruik van aids-remmers heeft aangemoedigd. Lang was men van mening dat de bevolking van ontwikkelingslanden er niet in zou slagen trouw elke dag medicijnen te nemen en het virus immuun zou worden. Was het de investering wel waard? Achter deze redenering schuilt een verdoken racisme: de zwartjes van Afrika zijn niet gedisciplineerd genoeg en niet ontwikkeld genoeg om trouw medicatie in te nemen. Voor aids-patiënten in het westen heeft men deze vraag nooit gesteld
De Kerk heeft deze discriminerende houding nooit aangehouden. Integendeel, al jaren vecht zij voor een gelijke behandeling van het zuiden. De katholieke organisaties spelen dan ook een voortrekkersrol in het bedelen van medicatie. Momenteel nemen katholieken de zorg op zich van minstens een vierde van Afrika’s aids-patiënten! Wie doet beter?
Vele Afrikaanse mannen leiden een seksueel losbandig leven en – hoewel ze niet luisteren naar de Kerk of haar standpunt niet kennen – gebruiken ze toch geen condoom. Hoe komt dat? Condooms kosten geld, veel geld. (Miljoenen Afrikanen leven van amper 2 euro per dag!) ‘Gratis uitdelen dan maar’, hoor ik je zeggen. Maar gratis acties zoals bijvoorbeeld in Mozambique leverden seksueel actieve mannen vijf gratis condooms op … per jaar … Vervolgens staan Afrikaanse mannen weigerachtig tegenover condoomgebruik. De grond hiervan is te vinden in een machomentaliteit die de vrouw tot een lustobject reduceert.
Ook hier neemt de Kerk een grote taak op zich: de mannen respect leren voor vrouwen. Als Afrikaanse mannen geen condoom willen gebruiken is dit niet noodzakelijk de schuld van de morele standpunten van de Kerk
Een laatste bemerking behelst de grote armoede in de ontwikkelingslanden. Veelal is er geen voldoende medisch materiaal aanwezig, is de infrastructuur gebrekkig, is er een tekort aan opgeleid personeel, heerst er een grote onwetendheid, floreren onhygiënische toestanden,… Ook hier ligt een reden voor de grote verspreiding van het virus dat niet enkel door seksueel contact wordt overgeleverd. Om de pandemie van het aids-virus aan te pakken moet er iets gebeuren op het vlak van de grote wereldongelijkheid. Ook op dit vlak is de Kerk een pleitbezorger voor een meer rechtvaardige verdeling van de aardse rijkdommen. We moeten ons niet alleen focussen op het probleem van het condoom maar meer nog op de grond van de zaak: de onrechtvaardige armoede van het Afrikaanse continent.
Samenvatting
Kortom: De kerk zorgt niet dat er aids-doden bijkomen, ze zorgt er integendeel dat er minder zijn.
Beweren dat de paus en daarmee de gehele Kerk een moordenaar is lijkt ons te scherp door de bocht. De Kerk is steeds begaan geweest met de aids-problematiek en vanaf het begin heeft ze zich hiervoor ingezet. Ze behandelt echter niet de symptomen maar tracht de wereld bewust te maken van de diepere, fundamentele oorzaken van deze problematiek. De Kerk mag niet ophouden dit te verkondigen zodat de wereld een rechtvaardige wereld wordt waarin elke mens uit oost en west, noord en zuid als gelijkwaardig wordt beschouwd, als beeld en gelijkenis van God.
Voor deze catechese baseerden we ons op volgend artikel: Jan De Volder, ‘Was Johannes Paulus II een volkenmoordenaar? Paus, condoom en aids’, In: Tertio 271 – 20 april 2005 – p. 8-9.
