);

De Werken Van Barmhartigheid De Geestelijke Werken

In een andere catechese hebben we de 7 lichamelijke werken van barmhartigheid uit de doeken gedaan. Minder bekend is dat er ook 7 geestelijke werken van barmhartigheid zijn. Ook zij kunnen een hulp zijn in ons dagelijks christelijk leven en om te groeien naar het beeld van Christus.
De geestelijke werken van barmhartigheid vinden hun wortels in de Bijbel. Het waren de grote kerkvaders Origines (in de 2de-3de eeuw) en Sint-Augustinus (in de 4de-5de eeuw) die tot het concept zijn gekomen van de zeven geestelijke werken van barmhartigheid, naast de zeven lichamelijke

1. De bedroefden troosten.

Zoals God zijn volk Israël heeft getroost, zo dienen ook wij een troost te zijn voor mensen in nood. Meermaals heeft Hij troostende woorden gesproken bij monde van de profeten:

“Zoals een moeder haar kind troost, zo zal Ik u troosten:
in Jeruzalem zult u getroost worden.”
(Jes 66,13: zie ook: Bar 4,30; Zach 1,17)

Mensen dragen in zich nogal wat leed en droefheid met zich mee in kleine of grote mate. Heel vaak wordt dat verdriet helemaal niet uitgesproken omdat ze niet de juiste persoon kennen of omdat ze bang zijn. Het kan zelfs zijn dat je er langs de buitenkant niets van merkt, maar binnenin weent hun hart.

Als katholieken bestaat onze taak erin om deze medemens te troosten. Geen vernederende troost vanuit de hoogte zoals “och, het is zo erg niet”, neen, maar proberen om in iemands schoenen te staan en hem of haar van daaruit helpen door aandachtig te luisteren en de juiste woorden te spreken.

werken_barmhartigheid_geestelijk_LR (04) troosten

2. De onwetenden onderrichten.

De onwetenden onderrichten wil zeggen dat je met mensen in dialoog gaat wanneer zij met vragen zitten omtrent het geloof en het christelijk leven. Het veronderstelt natuurlijk dat je zelf ook voldoende geloofsbagage hebt meegekregen. Wanneer je het niet goed weet kan je altijd doorverwijzen. We zijn immers niet in alle domeinen van het geloof even beslagen. Wanneer je bv. een vraag krijgt van iemand, kan je voorstellen om eerst te bidden tot de heilige Geest, om inspiratie en de juiste woorden.

Het is een kunst om als gelovige een evangelische gedachte bij te brengen aan je gesprekspartner of een hele groep.
We hoeven maar te denken aan Mgr. Léonard die op eenvoudige wijze aan jongeren de schoonheid van de christelijke seksuele moraal kan uitleggen en overbrengen.
Het is een echte kunst om de fundamentele zaken als geloofsgenoot over te dragen zonder daarbij te vervallen in een leraar – leerling verhouding.

werken_barmhartigheid_geestelijk_LR (08) onderrichten
In de Bijbel vinden we vele onderrichtende passage’s zoals in het boek der Spreuken, in Jezus Sirach of 2 Kron 17,9.
“Wie het onderricht liefheeft heeft het inzicht lief wie een terechtwijzing schuwt is dom.” (Spreuken 12,1)
Ook de Heer Jezus zelf geeft aan zijn leerlingen onderricht. Werd Hij immers niet door velen aanzien als een leraar of aangespromet de titel ‘rabbi’?
“Toen Jezus verder trok naar Jeruzalem, nam Hij de twaalf leerlingen apart, en onderweg zei Hij tegen hen: ‘Kijk, we gaan op naar Jeruzalem, en de Mensenzoon zal overgeleverd worden aan de hogepriesters en schriftgeleerden, en ze zullen Hem ter dood veroordelen. Ze zullen Hem overleveren aan de heidenen om Hem te bespotten, Hem te geselen en te kruisigen, en op de derde dag zal Hij tot leven gewekt worden.” (Mt 20, 17-19)

3. De zondaars vermanen.

De zondaars vermanen wordt bij Sint-Augustinus ook wel de broederlijke vermaning (correctio fraterna) genoemd. Wanneer wij onze medemens iets zien doen dat in strijd is met het Evangelie dan kunnen wij hem daarop aanspreken. Dat is niet gemakkelijk, maar als we deze medemens graag zien dan zal het als een plicht van naastenliefde dienen.

Je kan natuurlijk als een politieagent steeds je medemens om de oren slaan met de verkeerde dingen die hij volgens jou doet … Maar het gaat niet om jou, wel gaat het om de geest van het Evangelie zoals de Kerk ons dat voorhoudt. Het is niet de bedoeling dat je op elke slak zout gaat strooien. Je medemens vermanen is hem of haar helpen om weer op het evangelische pad te komen van Gods’ liefde. Augustinus zegt: “Bemin en doe dan wat je wil”. We zouden het anders kunnen formuleren: Bemin en zeg dan wat je wil …

Een concreet voorbeeld dat we hier kunnen aanhalen is bv. het vloeken. Als je onder mensen bent hoor je zo vaak vloeken in naam van God. Misschien doen mensen dat onbewust, maar dat zo ergerlijk en beledigend zijn dat ik die persoon er oet op aanspreken, Uit liefde en ook omdat het God kwetst!
Jezus zelf heeft zondaars vermaand, maar ook liefgehad:

“Heeft niemand u veroordeeld? Nee Heer, niemand’, antwoordde ze.
Waarop Jezus zei: ‘Ik veroordeel u ook niet.
Ga nu maar, en zondig voortaan niet meer.” (Joh 8,10; of ook 1 Kor 15,34)

werken_barmhartigheid_geestelijk_LR (05) zondaars

4. In moeilijkheden goede raad geven.

Iemand die in nood is die zoekt naar houvast. Als gelovige kan je vanuit je eigen geloofservaring jouw houvast delen nadat je heel goed geluisterd hebt.

Heel vaak is het zo wanneer iemand bij jou z’n verhaal kan en mag doen – zonder dat jijzelf op alles ingaat – zichzelf geneest.

Veel mensen zoeken naar spiritualiteit, naar geloof… ze voelen zich alsof ze in de mist rijden. Wij kunnen daarbij helpen als een lichtbaken doorheen de zoektocht.

“David was ten einde raad; (…).
Maar David vermande zich in vertrouwen op de Heer, zijn God.”
(1 Sam 30,6; zie ook Tob 4,18; 2 Kor 8,10; Op 3,18)

werken_barmhartigheid_geestelijk_LR (06) twijfelaars

5. Lastige mensen geduldig verdragen.

Waar mensen samen zijn en samen leven is dit alledaagse kost: ergernis, ongeduld, aggressie: Wie heeft het al eens niet meegemaakt?

Het evangelie roept ons op om water bij de wijn te doen zodanig dat je elkaar kunt verdragen. Wie iemand graag ziet, kan van hem of haar veel van verdragen.

Natuurlijk zijn er ook grenzen…maar dat spreekt voor zich. Niemand is volleerd in de naastenliefde: “we kunnen steeds meer inspanningen doen om iemand graag te zien, we zijn nog niet aan de limiet” zei de H. Josemaria Escriva.

Vanuit het Bijbelse scheppingsverhaal (Gn 1,27) leren we dat elke mens geschapen is naar Gods beeld en gelijkenis. In elke mens kan God openbaar of verborgen worden. Het is aan u om God te leren zien doorheen mensen waar je het moeilijk mee hebt.

werken_barmhartigheid_geestelijk_LR (09) lastigen

6. Aangedane beledigingen vergeven.

Iemand vergeven is een gratis service! Niemand heeft recht op vergeving. Vergeving betekent dat jij je belager vergeeft om wat hij je heeft aangedaan. Het kinderlijke “terug vriend?” staat daar ver van af … omdat het daar meestal de belager is die het snel weer goed wil maken. De echte christelijke vergeving begint bij de gekwetste persoon. De gekwetste zegt: kom, we slaan de bladzijde om. Door te vergeven zeg je nee aan wrok en weiger je om je kwetsuren te koesteren

Soms hoor je zeggen dat vergeven voor zwakkelingen is. Niets is minder waar! Wie vergeeft staat gelovig sterk in z’n schoenen. Wraak koesteren gaat als vanzelf, datkost geen moeite. Vergeven daarentegen vergt moed, doordat je jezelf gaat relativeren en alles weer in het juiste kader leert zien…

Zelf heb je misschien ook al mensen pijn gedaan en heb je daar geen vergeving voor gekregen … hopelijk kan jij het wel doen aan degene die jou kwetste. Wanneer je écht niet kan vergeven kan je God om hulp vragen en bijvoorbeeld bidden: “Heer, wil jij hem / haar vergeven doorheen mij, want ik kan het nog niet?”

“En vergeef ons onze schulden, zoals ook wij hebben vergeven
aan wie schuld heeft bij ons”. (Mt 6,12; vgl. Sir 28,4)

werken_barmhartigheid_geestelijk_LR (10) beledigingen

7. Bidden voor levenden en doden.

Wat bidden betreft moeten we niet te snel denken dat het toch niets zal uithalen. Men zegt wel eens: “Wie een goede gedachte koestert wordt mijlenver gehoord.” Hoe ik denk en spreek over anderen wordt gehoord… het wordt aangevoeld als elektriciteit in de lucht.

De Kerk is groter dan de aanwezige geloofsgemeenschap. Naast een bisdom is er de wereldkerk met de paus en de bisschoppen, met alle gedoopten; maar er is ook de gemeenschap met de heiligen in de hemel en met alle overledenen. Voor hen mogen we ook bidden als één familie. Bij elke heilige mis zijn trouwens ook de heiligen aanwezig.
Er wordt gebeden voor een overledene… De Kerk leert dat ons gebed voor de overledenen hen kan helpen, maar ook dat hun voorspraak ook voor ons doeltreffend kan zijn. (Lumen Gentium 50).

“Bovendien bedacht hij dat voor degenen die godvruchtig sterven een prachtige beloning is weggelegd; inderdaad een heilige en vrome gedachte! Daarom liet hij voor de overledenen een zoenoffer opdragen, opdat ze van hun zonde zouden worden vrijgesproken.” (2 Makk 12,45)

werken_barmhartigheid_geestelijk_LR (07) bidden